Dit doe je als iemand jouw content gebruikt

Lees hier de uitgebreide blogpost over hoe je boetes kan voorkomen als je blogt en social media gebruikt. In dit artikel vertel ik over de schadeclaim van €4000 die ik kreeg omdat ik op mijn oude blog Miss Lipgloss foto’s van celebrities had gebruikt. Daar kreeg ik in 2018 de rekening voor. In dat artikel leg ik je uit hoe je als gebruiker van social media en misschien als blogger zorgt dat je beeld gebruikt dat niet van een ander is. Of dat je in ieder geval weet wat je moet doen als je wel beeld wilt gebruiken dat van een ander is. En hoe je dus niet in de problemen komt.

“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.” (Artikel 1 Auteurswet)

Het komt er simpel gezegd op neer dat als je iets origineels maakt, iemand anders dat niet zomaar mag gebruiken. Het auteursrecht beschermt iedereen die content maakt, of dat nu foto’s, kunstwerken of teksten zijn. Het auteursrecht op iets wat jij maakt, heb je automatisch. Dat gaat vanzelf. Stel, jij maakt straks een foto van je lunch en die zet je op instagram, dan heb jij het auteursrecht over die foto. Als je een verhaal schrijft en dat op Facebook zet, heb jij het auteursrecht over die tekst.
Een werk moet wel origineel genoeg zijn, maar dat is het al snel.

Dit is natuurlijk heel simpel uitgelegd en vaak is het auteursrecht nog wel wat complexer dan dat. Als je er meer over wilt lezen, op de blog van mijn vaste jurist Charlotte Meindersma vind je heel erg veel artikelen over auteursrecht. 

Iemand schendt jouw auteursrecht als jouw product 1 op 1 wordt overgenomen. Dus als jouw foto is gebruikt op social media door iemand anders, of als jouw tekst wordt gedrukt in een magazine. Het gaat erom dat wat jij hebt gemaakt (een origineel werk) zonder toestemming openbaar wordt gemaakt door iemand anders. Dit kan een particulier of een bedrijf zijn.
Hier zitten wel wat haken en ogen aan. Zo kunnen er geen auteursrechten op een idee zitten. Zo kan jij prima ook een planner maken die heel erg op de Structuurjunkie Planner lijkt, want planners zijn niet origineel. En je kan ook best een Structuur Masterclass gaan geven, want de ideeën over planning en productiviteit zijn algemeen en die heb ik niet allemaal zelf bedacht. Pas wanneer het 1 op 1 gekopieerd is, is er sprake van auteursrechtschending.

Dus:

• plaatst iemand 1 op 1 jouw foto’s, teksten, kunstwerken, gedichten, films, websites, sieraden etc.?
• is hier vooraf geen toestemming voor gevraagd?

Dan wordt jouw auteursrecht geschonden.

En nee, het is dus niet genoeg als alleen je naam erbij wordt vermeld. Er moet vooraf toestemming worden gevraagd en gegeven.

Sinds ik online actief ben, worden mijn foto’s gebruikt door anderen. Zomaar. Jarenlang stuurde ik dan eerst een vriendelijke DM of e-mail of ze alsjeblieft mijn foto eraf wilden halen. Een tijdje geleden besloot ik dat ik hier klaar mee was. Het is gewoon niet oké dat werk dat ik maak, waar ik uren tijd en energie in steek, klakkeloos overgenomen wordt door andere bedrijven. Het frustreerde me langzaamaan steeds meer. Al helemaal als bedrijven ook nog een foto gebruikte waar ik zelf op stond om hun producten of diensten te promoten. Hallo, wat dacht je ervan om dat eerst even te vragen? En om daar netjes voor te betalen, zoals het hoort? Ik besloot actie te ondernemen, voor het eerst in dertien jaar.

Je kán eerst waarschuwen. Maar ik doe dat niet (meer). Als je waarschuwt, kan iedereen dus zomaar gratis content van anderen gebruiken, want ze krijgen toch eerst een waarschuwing. Dan halen ze het weg en dan kost het ze ook niks. Dus als je wilt waarschuwen, moet jij dat weten, maar ik doe het niet.

Stap 1: bewijsmateriaal verzamelen. Maak screenshots van alles en sla dit goed op. Zorg ook dat je al jouw eigen originele materiaal hebt zodat je kan laten zien dat jij de maker van het materiaal bent. Zorg dus ook dat je zeker weet dat jij het auteursrecht hebt.
Ik heb zelf weleens auteursrechtsommaties en dreigingen tot rechtszaken en inschakelen van advocaten gehad omdat iemand vond dat ik zijn/haar content kopieerde, maar dat bleek helemaal niet zo te zijn toen ik mijn jurist inschakelde. Dit soort acties zijn tijdrovend en duur, zorg dat jij dit niet doet.

Stap 2: de hoogte van de schadevergoeding bepalen. Charlotte heeft mij geleerd dat het slim is dit realistisch te houden. Je kan voor foto’s het beste de tarieven van Foto Anoniem gebruiken, dit doe ik zelf als iemand een foto heeft gebruikt die ik heb gemaakt. Ik komt dan uit op €375 voor een foto. Mocht een zaak voor de rechter komen, dan kan ik ook aantonen dat ik licenties verkoop voor deze prijs (want dat heb ik al meerdere keren gedaan).
Als ik zelf op de foto sta, hebben we ook te maken met portretrechtschending. Dit houdt in dat ze mijn gezicht, mijn beeltenis gebruiken, om een product of dienst te verkopen/promoten. Hiervoor reken ik €700, omdat dat het bedrag is wat mijn advertising agency ook daadwerkelijk vraagt als een merk op instagram een foto van mij wil gebruiken. Nogmaals: mocht het voor de rechter komen, dan kan ik aantonen dat die €700 een gebruikelijk bedrag is.

Stap 3: een sommatiebrief sturen. Ik heb een standaard sommatiebrief voor een paar tientjes bij Charlotte gekocht en zelf per zaak de details ingevuld. Ik kan je dit aanraden, want je wilt in zo’n eerste brief geen fouten maken. Stel dat het voor de rechter komt, dan waren jouw stappen in ieder geval in orde.
Stuur de sommatiebrief per e-mail in de bijlage en geef in de onderwerpregel aan het dat dringend is.

Stap 4: eventuele discussie. Nu wordt het natuurlijk leuk, want wat voor reactie zal er komen? Ga er maar van uit dat het bedrijf of de persoon die je de sommatie hebt gestuurd, niet zomaar gaat betalen. Ik heb met iedereen behalve één bedrijf een discussie gevoerd. Dit bedrijf waar ik geen discussie mee hoefde te voeren was omdat zij twee foto’s van mijn blog hadden gepubliceerd in een magazine zonder toestemming en zonder naamsvermelding. Zij begrepen meteen dat ze fout zaten en dat de hoogte van mijn schadevergoeding oké was. Zij betaalden vrijwel direct.
Je kan onderhandelen over de hoogte van de schadevergoeding. Maar dat hoeft niet als je dat niet wilt.
Ik ben één keer €15 gezakt (ja, echt €15 omdat de andere partij dit vroeg), en één keer heb ik de hele schadevergoeding laten zitten omdat de vrouw in kwestie met zo’n zielig verhaal kwam met zieke ooms, financiële problemen en een bedrijf dat maar niet op gang kwam, dat ik me er schuldig over ging voelen. Misschien niet zo slim van mij, maar goed. Ook bleek uit een gesprek met een boekingskantoor die ‘zomaar’ mijn foto’s op hun website hadden staan, dat ze deze jaren geleden aangeleverd hadden gekregen van een bureau waar ik destijds mee werkte. Dus bleek dat ze helemaal niks fout hadden gedaan.

Stap 5: doorzetten naar een jurist. Kom je er niet uit? Blijf je steken in de discussie? Of kost het gruwelijk veel tijd? Ik geef dan in de mail aan dat ik, als het bedrag niet binnen X dagen wordt overgemaakt op mijn rekening, ik de hele zaak overhandig aan mijn jurist en dat zij de kosten voor de jurist gaan betalen. Mocht het vervolgens tot een rechtszaak komen, dan zijn die kosten ook voor de tegenpartij. Tot nu toe heb ik één zaak doorgezet naar Charlotte, en daar zitten we nog middenin. Je hoeft niet heel bang te zijn voor hoge kosten, want uiteindelijk betaalt de tegenpartij als jij in je recht staat. Let wel: als jij in je recht staat.

En als je twijfelt, vraag het dan gewoon altijd even aan een jurist. Je weet dan zeker dat je in je recht staat, dat jij gelijk hebt en dat je ook in je gelijk gesteld wordt als het voor de rechter komt. Het helpt dus ook als je geen idiote bedragen als schadevergoeding gaat rekenen en als je gewoon netjes blijft en een correcte sommatiebrief stuurt.

Ja, dit is inderdaad best een gedoe. Het kost tijd, het is best frustrerend en de discussies die ik hierover moet voeren zijn niet per se leuk. Maar ik heb in totaal aan twee betaalde sommaties (totaal €1500) zo’n drie uur besteed. Ik was ook wat tijd kwijt aan zaken waarin ik niet mijn gelijk kreeg (met die boekingskantoren en het zielige verhaal), dus daar ga ik de volgende keer nog beter op letten. Tot nu toe dus geen rechtszaken, maar het zal vast wel een keer zo ver komen. En dan ben ik eigenlijk best wel benieuwd hoe zoiets in z’n werk gaat.

Omdat ik zoveel vragen kreeg over hoe dit nu precies werkt, zo werkt het dus. Als jouw foto’s, teksten, sieraden, gedichten, wat dan ook gekopieerd worden, dan kan je daar wat mee. Sterker nog, ik vind dat je daar echt wat mee moet. Want het is niet oké dat iets wat van jou is, door jou gemaakt is, zomaar door een ander wordt overgenomen. Zeker niet als daar geld mee verdient wordt.

De laatste vraag die ik veel kreeg was: maar hoe weet jij dan dat jouw foto’s gebruikt worden en door wie? Het fijne is dat ik er snel door volgers en lezers op gewezen wordt. Ik krijg al snel DM’s of mails als mensen zien dat mijn beelden door bedrijven gebruikt worden. Wat ook goed werkt is tussen mijn getagde foto’s op Instagram kijken. Veel bedrijven gebruiken zomaar foto’s van mij, waar ze me wel in taggen, maar waar ze me geen toestemming voor vragen. Die vind ik op die manier. En Googelen. Gewoon, op mijn naam. Dan vind ik ook al snel onrechtmatig gebruikte foto’s. Ik zal vast nog veel missen, maar ik denk dat ik op deze manier wel veel zie.

Laat het me weten als je vragen hebt!

Als je dit onderwerp interessant vind, is de #Contentrecht talkshow op 29 augustus om 10.00u misschien wat voor je. Deze talkshow wordt gehouden om de lancering van het nieuwe boek van mijn jurist Charlotte Meindersma te vieren en ik zit er ook in! We gaan het hebben over alles wat met contentrecht te maken heeft en ik vertel dus ook vanalles over hoe ik hier mee te maken heb, van beide kanten. Je kan het live volgen op het YouTube kanaal van Charlotte.

Sowieso kan ik je het boek #Contentrecht van harte aanraden. In dit boek vertelt Charlotte je álles over contentrecht.

Het internet bestaat niet zonder content. Bijna iedere dag publiceren, delen en gebruiken we teksten, foto’s en ander materiaal, van onszelf en van anderen. De grenzen van wat wel en niet mag zijn daarbij niet altijd even duidelijk.

De kans dat iemand jouw content gebruikt wordt steeds groter, en als je ongevraagd werk van een ander gebruikt, zal je niet de eerste zijn wanneer je een inbreukbrief in je mailbox vindt. Boetes van minimaal € 1.000 zijn daarbij eerder regel dan uitzondering. Om je concurrentiepositie te behouden en reputatieschade te voorkomen, moet je eigen werk beschermen én precies weten wat je wel en niet mag doen met content van anderen.

In dit boek vertelt Charlotte Meindersma je over alle geschreven en ongeschreven regels, zodat je risicoloos materiaal van anderen kunt gebruiken en kunt voorkomen dat anderen ten koste van jou mooie sier maken met jouw content.

Charlotte vertelt je:
– Wat jouw rechten als contentmaker zijn en hoe je je werk kunt beschermen;
– Hoe je de wet in jouw voordeel inzet en boetes voorkomt als je content van anderen gebruikt;
– Hoe je legaal kunt inhaken op bekendheid van merken en bestaande content;
– Welke mythes over social media en platformen je niet meer moet geloven;
– Wat je absoluut moet afspreken wanneer je samen of in opdracht content maakt;
– Wat je zeker niet moet doen wanneer je een inbreukbrief ontvangt en hoe je de ‘boete’ tot wel 40% kunt verlagen;
– Welke 5 stappen je moet zetten als je last hebt van een copycat.

Charlotte Meindersma is social media jurist en helpt online ondernemers vlekkeloos te ondernemen door ze de grenzen van de wet te leren kennen en praktische en pragmatische oplossingen te bieden. Ze geeft hooggewaardeerde online cursussen voor Frankwatching en wordt regelmatig door landelijke media gevraagd voor interviews over contentrecht.

Je kan het boek hier bestellen voor €23,98.